Tuesday, March 10, 2015

Tátika 20 husi Péritu sira atu Hasoru Ema ne’ebe Difísil (Parte I)


Iha ita nia moris loro-loron konserteza ita sei esperensia hasoru ema difisil. Tipu ema ida ne’e susar atu koopera ho ita iha situasaun ruma no dalabarak halo buat balun ne’ebe la monu ita nia laran maibe nia la preokupa liu. Ita bele hetan ema hanesan ne’e iha eskola, serbisu fatin, iha uma ka iha ne’ebe de’it. 

Fonte: www.theexecutiveroundtable.ca
Hasoru ema difisil  iha situasaun ne’ebe ejiji ita atu involve hamutuk iha buat ruma sei afeta mos ita hodi sai hirus, frustradu no dalabalun halo tauk ita wainhira hahalok ema difisilne’e  la monu ita nia laran.

Tuir psikolojista balun haktuir katak wainhira ita hasoru ema difisil ruma, ita nia kakutak sei ativa sentru responde tauk ne’ebe hanaran parte luta-semo-hakmatek (fight-flight-freeze part). Parte kakutak ida ne’e la bele distingi entre ema ne’ebe hakilar trata ita ka asu siak ne’ebe atu tata ita. Ne’e depende ba ita atu oinsa bele halibur ita nia hanoin konsiente hodi neutraliza situasaun.
Tuir mai mak konselu sira konaba oinsa hasoru ema ne’ebe difisil husi peritu sira sitadu husi Psychology Today:
  1. Rona. Rona mak pasu dahuluk atu hasoru ema difisil. Ne’e importante tamba ema hotu hakarak atu  senti katak ema seluk rona no rekuinese duni sira. Wainhira ita rona hela, buka atu foka ba buat ne’ebe ema ne’e koa’lia la’os ba buat ne’ebe ita atu hateten hafoin ne’e.
  2. Kalma Nafatin. Wainhira situasaun ida emosionalmente involve ita makaas liu, sei fasil atu ita mos mout iha situasaun refere. Hare’e tuir ita nia dada iis no buka atu dada iis netik ho neneik no naruk. 
  3. Keta julga. Ita la hatene sa mak ema seluk halo no passa ona. Buat neebe iha mak, wainhira ema ruma hatudu hahalok difisil ka irazoavel, sira dalaruma mos senti hanesan fasil atu tauk ba buat ruma.   
  4. Refleta respeitu no dignidadi hasoru ema seluk. La hare’e ba oinsa ema seluk hare’e ita, hatudu ita nia odiu sei la ajuda ita ho produtivu atu rezolve situasaun.  
  5. Hare’e ba nesesidadi ne’ebe naksubar hela.  Ita mos presiza hare’e tuir saida mak ema ne’e hakarak koko atu manan no saida mak ema ne’e koko atu evita. 
  6. Buka to’ok ema ruma besik ne’ebe karik bele ajuda. Ezemplu wainhira iha serbisu fatin no iha kliente ruma ne’ebe halo ita hirus, buka to’ok kolega ne’ebe besik atu husu ajuda. 
  7. Keta husu atu  ema seluk mak tenki halo tuir ita. Ezemplu, haruka ema ruma ne’ebe hirus hela atu nonook no kalma sei halo nia hirus liutan. Envez, husu ema ne’e konaba sa mak halo nia hirus no husik niaa fakar ninia hirus ho nakloken. 
  8. Hateten ‘Ha’u Komprende’, sei halo aat liutan. Envez dehan, ‘Konta to’ok mai  atu ha’u bele komprende didiak.  
  9. Evita hamnasa midar, tan ne’e sei hanesan fali goza ema refere. Dalaruma humor/buat komik bele neutraliza ita nia laran, maibe dalaruma mos bele risku liu atu hamanas liutan situasaun. 
  10. Keta Defende-an liu. Ne’e susar duni atu hala’o tamba ita naturalmente la kontente wainhira ema seluk koalia buat ne’ebe ladun diak ne’ebe ita hatene katak la loos. Ita sei defende an maibe ema seluk hetok sai hirus liutan, ne’e sei la ajuda buat ruma. Hanoin ba katak ne’e la’os konaba ita de’it tan ne’e keta lori ba lia hodi hanoin barak liu.  

Fonte husi Psychology today.
https://www.psychologytoday.com/blog/living-the-questions/201503/20-expert-tactics-dealing-difficult-people

No comments: